Με τον όρο «Αντιπραγματισμός» ή ανταλλακτική οικονομία ή ανταλλακτικό εμπόριο, εννοούμε το σύνολο ή μέρος των οικονομικών συναλλαγών που γίνονται όχι με χρήμα αλλά με ανταλλαγή  προϊόντων ή και υπηρεσιών. Δηλαδή σου δίνω ένα ζευγάρι παπούτσια και μου κουρεύεις το γρασίδι.

Αρχικά ο αντιπραγματισμός δεν ακούγεται άσχημος. Πόσο μάλλον σε περιόδους κρίσης που τα χρήματα λιγοστεύουν με τους ταχύτατους ρυθμούς που οι λογαριασμοί αυξάνονται. Όλοι έχουμε πράγματα και ικανότητες που πολλές φορές «κάθονται».  Ωραία θα ήταν να τα προσφέρουμε σε κάποιον που τα χρειάζεται και να πάρουμε πίσω κάτι που χρειαζόμαστε εμείς. Ούτε τιμολόγια, ούτε φόροι, ούτε σκοτούρες.

Μετά από αυτήν την ευχάριστη εισαγωγή, μπορεί να ξεκινήσει η απαρίθμηση των προβλημάτων του συστήματος. Και δεν αναφέρομαι καν στο πως θα πείσω τον κ. Χατζηδάκη να πληρώσω τη ΔΕΗ, έστω το έναντι, με τα παλιά τεύχη «ΑΓΟΡΙ» που έχω στο δωμάτιό μου.

• Πρώτα απ’ όλα πρέπει να έχεις ακριβώς αυτό που θέλει ο άλλος και ακριβώς τη στιγμή που το θέλει. Και τούμπαλιν. Αλλιώς πρέπει να βρεις κάποιον, που να έχει κάτι, που να θέλει αυτός που έχει το κάτι που θέλεις εσύ και να θέλει και το κάτι σου. Αυτό σκεφτείτε το σε παραλλαγή με 10 «κάτια».
• Τα είδη πρώτης ανάγκης όπως φαγώσιμα, καύσιμα και φάρμακα, αποκτούν ισχυρότατη διαπραγματευτική βάση. Όταν δε θέλουν τις καρέκλες που φτιάχνεις, ζητούν την παρθενιά των παιδιών σου.
• Τι γίνεται αν είσαι μουσικός και κανείς δε θέλει να του τραγουδήσεις για τον επόμενο μήνα. Αν έχεις χοιρινά σε περιοχή με μουσουλμάνους. Αν οι εργάτες που θα σου φτιάξουν το κήπο δε φοράνε κόκκινο κραγιόν.
• Ποιος καθορίζει την ανταλλακτική αξία. Πόσα αυγά κάνουν ένα ζευγάρι παπούτσια στρωτά και πόσα ένα ζευγάρι γόβες στιλέτο.
• Αυξάνεται η πορνεία λόγω του ότι εκεί καταφεύγουν αρκετοί από τους «μη ουσιώδεις» παρόχους (π.χ. υπάλληλοι πωλητές). Αυτό δεν είναι οικονομικό θέμα είναι όμως κοινωνικό.
• Υποχωρεί η τεχνολογική ανάπτυξη, αυτό είναι και οικονομικό θέμα.

Το πρόβλημα αντιμετωπίζεται εν μέρει με μια «αγορά». Έναν τόπο όπου μπορούν να μαζευτούν όλοι όσοι έχουν προϊόντα και υπηρεσίες και να προβούν σε ανάλογες συμφωνίες. Και ακόμη καλύτερα αν υπάρχει κάποιου είδους αρχή που καθορίζει τις ισοτιμίες. Όχι ότι εκεί δεν προκύπτουν θέματα.

Ας πούμε ότι ένας τίμιος καλλιεργητής σταφυλιού πάει στην αγορά και ανταλλάσσει 100 κιλά  (τα οποία κουβάλησε) με ψωμί, τυρί, ύφασμα, καυσόξυλα, ένα μάθημα πιάνου και  μια κονσέρβα για το σκύλο. Έχει ακόμη 100 κιλά που όμως μπορεί να τα διαθέσει μόνο σε κάποιους οι οποίοι δεν έχουν εκείνη τη στιγμή κάτι που χρειάζεται. Για να μην τα κουβαλήσει ξανά πίσω και την άλλη μέρα πάλι στην αγορά, πρέπει να τα δώσει, να πάρει αυτό που δεν χρειάζεται, να το αποθηκεύσει, να το συντηρήσει και να ψάξει κάποιον να το ανταλλάξει.

Από τα παραπάνω γίνεται σαφές ότι ο αντιπραγματισμός δε μπορεί ν’ αντικαταστήσει το σημερινό οικονομικό σύστημα, συνολικά. Ο τρόπος για να τον χρησιμοποιήσουμε είναι ο λεγόμενος «εν μέρει αντιπραγματισμός». Αυτός που αναφέρεται δηλαδή στην πληρωμή ενός μέρους του προϊόντος ή της υπηρεσίας που λαμβάνεις με χρηματικές μονάδες και το υπόλοιπο με ανταλλαγή αγαθών ή παροχή υπηρεσιών.