Η εικόνα του Φειδιππίδη, του Αθηναίου ημεροδρόμου που έτρεξε από τον Μαραθώνα έως την Αθήνα για να μεταφέρει το μήνυμα της νίκης, έχει χαραχθεί ανεξίτηλα στη συλλογική μνήμη. Η ιστορία του, άλλοτε μύθος κι άλλοτε πραγματικότητα, συνοψίζει την έννοια του καθήκοντος και της υπέρβασης. Όμως, πότε ακριβώς συνέβη αυτή η ιστορική στιγμή;
Οι αρχαίες πηγές, με πρώτο τον Ηρόδοτο, δεν μας παραδίδουν συγκεκριμένη ημερομηνία για τη μάχη του Μαραθώνα[1]. Ο ιστορικός εστιάζει στη διήγηση των γεγονότων, χωρίς να καταγράφει μια ακριβή ημέρα που θα μπορούσε να αντιστοιχηθεί στο σημερινό μας ημερολόγιο.
Αργότεροι μελετητές, όπως ο Γερμανός ιστορικός Böckh τον 19ο αιώνα, αξιοποιώντας συγκρίσεις ανάμεσα στο αττικό και το σπαρτιατικό ημερολόγιο, αλλά και αστρονομικά δεδομένα, πρότειναν ότι η μάχη —και συνεπώς η κούρσα του Φειδιππίδη— συνέβη στις 12 Σεπτεμβρίου 490 π.Χ.[2].
Άλλες μελέτες, βασισμένες σε διαφορετικούς υπολογισμούς, τοποθετούν την ημερομηνία στις 10 Σεπτεμβρίου[3]. Η Britannica, συνοψίζοντας τη συζήτηση, αναφέρει απλώς ότι η μάχη διεξήχθη τον Σεπτέμβριο του 490 π.Χ.[4].
Με βάση λοιπόν τις περισσότερες επιστημονικές αναφορές, η θρυλική στιγμή εκτυλίχθηκε πιθανότατα ανάμεσα στις 10 και 12 Σεπτεμβρίου. Είναι συγκινητικό να φανταστούμε πως εκείνες τις πρώτες φθινοπωρινές μέρες, με τον ήλιο ακόμα δυνατό αλλά τον αέρα να φέρνει δροσιά, ο Φειδιππίδης κάλυπτε την απόσταση που έμελλε να τον καταστήσει αθάνατο.
Η κούρσα του Φειδιππίδη δεν ήταν απλώς μια αθλητική επίδοση. Ήταν μια αποστολή: να προλάβει να μεταφέρει στην, αγωνιούσα Αθήνα, το μήνυμα ότι μια χούφτα Ελλήνων απέκρουσε την περσική πολεμική μηχανή. Η πόλη είχε σωθεί. Το σώμα του μπορεί να λύγισε στο τέλος, όμως το μήνυμα έφτασε. Κι αυτό είναι που τον καθιστά σύμβολο: ότι ο σκοπός είναι πάντοτε πάνω από το άτομο.
Σήμερα, οι Μαραθώνιοι που διοργανώνονται σε όλο τον κόσμο αναπαράγουν εκείνη την υπέρβαση. Κάθε βήμα των δρομέων είναι ένας φόρος τιμής στον άνθρωπο που, στις μέρες του Σεπτεμβρίου του 490 π.Χ., έγραψε με τον ιδρώτα και τη θυσία του μια από τις πιο ρομαντικές σελίδες της ανθρώπινης ιστορίας.
