Οι Κύκλωπες είναι φυλή πλασμάτων της Ελληνικής μυθολογίας που οφείλουν τ΄ όνομά τους στο γεγονός ότι είχαν μονάχα ένα μεγάλο (και στρογγυλό) μάτι στη μέση του κούτελου, εκεί όπου στη μεταφυσική «τοποθετείται» το τρίτο μάτι.
Είτε σαν αρχέγονες μορφές ενέργειας (Βρόντης, Στερόπης και Άργης) είτε σαν αρχιχτίστες (χειρογάστορες) είτε σα χαζοί κανίβαλοι (Πολύφημος), οι Κύκλωπες είναι βασικό μέρος της αφηγηματικής δραστηριότητας τόσο των αρχαίων ημών όσο και των φίλων μας Ρωμαίων.
Η ορθολογιστική εξήγηση σχετικά με την «καταγωγή» τους, δηλαδή την πηγή της έμπνευσης πίσω από δαύτους, η οποία είναι πιο ευρέως διαδεδομένη λέει ότι οι Έλληνες είδαν κάποια στιγμή κρανία προϊστορικών ελεφάντων και μπέρδεψαν την τρύπα της προβοσκίδας με την κόγχη ενός ματιού.
Θεωρητικά δεν είναι απίθανο, ιδιαίτερα εάν αναλογιστούμε ότι στον Ελλαδικό χώρο, π.χ. στην Τήλο, όντως έζησαν προϊστορικοί ελέφαντες, οπότε όλο και κάποιος σκελετός μπορεί να είχε ξεθαφτεί εκεί πάνω στ΄ όργωμα.
Φυσικά το σημαντικό εδώ δεν είναι εάν ένα κρανίο προκάλεσε τη γέννηση ενός μύθου αλλά το ότι ένας μύθος με παραλλαγές, δομή, συνοχή, ενδιαφέρον και spin-off, δημιουργήθηκε απλά και μόνο από ένα κρανίο.
Εκτός βέβαια εάν ισχύει ένα σχετικό, και χιουμοριστικό, σχόλιο που αναφέρει ότι ίσως τα κρανία και οι σκελετοί των Κυκλώπων να ήταν η αφορμή για τη δημιουργία του μύθου των προϊστορικών ελεφάντων.
