Όταν μιλάμε για τη Μάχη των Θερμοπυλών το μυαλό μας πηγαίνει συνήθως στους τριακόσιους Σπαρτιάτες και το Λεωνίδα, που έμειναν μέχρι τέλους να πολεμούν εναντίον της περσικής πλημμυρίδας.

Ωστόσο το τι συνέβη είναι πιο σύνθετο και πιο πλούσιο. Δίπλα στους Σπαρτιάτες στο διασημότερο last stand της ιστορίας, στάθηκαν και επτακόσιοι Θεσπιείς με το στρατηγό τους το Δημόφιλο.

Οι Θεσπιές δεν είχαν τη στρατιωτική ισχύ ή την αίγλη άλλων πόλεων-κρατών της Ελλάδας. Είχαν όμως υψηλό αίσθημα ελευθερίας. Όταν οι περισσότερες Ελληνικές δυνάμεις (σωστά) υποχώρησαν μετά την προδοσία του Εφιάλτη, τα παιδιά της δεν έφυγαν. Δήλωσαν κατηγορηματικά ότι θα μείνουν και θα πολεμήσουν.

Ο φιλόσοφος Σαρτρ θα έλεγε ότι οι Θεσπιείς άσκησαν την απόλυτη ελευθερία, διότι αρνήθηκαν να αφήσουν την Ιστορία να τους ορίσει παθητικά. Προτίμησαν να γίνουν οι ίδιοι δημιουργοί του νοήματος της ύπαρξής τους, ακόμα κι αν αυτό το νόημα περνούσε μέσα από τον θάνατο.

Από την Πλατωνική σκοπιά, οι Θεσπιείς αναζήτησαν την αθανασία της ψυχής μέσα από την αρετή. Η φήμη τους έγινε μνημείο που διαρκεί πέρα από το σώμα τους, άρα η θυσία τους είναι ένας τρόπος να συμμετέχουν στο αιώνιο.

Οι Στωικοί θα το περιέγραφαν ως εξής: Η αρετή είναι ανώτερη από την ίδια τη ζωή. Ο σοφός δεν επιλέγει ό,τι είναι ευχάριστο αλλά ό,τι είναι δίκαιο. Έτσι και οι Θεσπιείς διάλεξαν να πεθάνουν όχι επειδή δεν αγαπούσαν τη ζωή αλλά επειδή την τίμησαν περισσότερο μέσα από τον θάνατο.

Στην ουσία τους, οι επτακόσιοι Θεσπιείς εκφράζουν την τραγική σοφία του ανθρώπου: ότι η μοίρα είναι αναπόδραστη αλλά η στάση μας απέναντί της είναι επιλογή. Και η επιλογή αυτή, όταν γίνεται με αρετή, μεταμορφώνει τον θάνατο σε αιώνια μνήμη.