Πυραίχμης, ακόμη ένα υπέροχο αρχαιοελληνικό όνομα. Σημαίνει «αυτός που έχει μια αιχμή φτιαγμένη από φωτιά» και δε μπορούσε να είναι πιο κατάλληλο για τον κάτοχό του. Μεταφορικά πάντα.
Σύμφωνα με τον αρχαίο περιηγητή και γεωγράφο Παυσανία, ο Πυραίχμης ήταν στρατιώτης που υπηρετούσε κάτω από τις διαταγές του Αιτωλού βασιλιά Όξυλου. Όταν οι Αιτωλείς αποφάσισαν να εποικήσουν την Ηλεία, έπεσαν πάνω στις αντιρρήσεις των κατοίκων της περιοχής οι οποίοι δε θέλαν ξενομερίτες στα χωράφια τους. Κι επειδή πριν από 3000 και βάλε χρόνια όπου εκτυλίσσεται η ιστορία ο πόλεμος ήταν το κύριο μέσο επίλυσης τέτοιων διαφορών, οι δύο στρατοί τέθηκαν αντιμέτωποι.
Χωρίς όμως ένας από τους δύο να έχει σαφές αριθμητικό πλεονέκτημα και δεδομένου ότι μια πλήρης σύγκρουση θα οδηγούσε σε μια ανώφελη ισοπαλία, αποφάσισαν να λύσουν το θέμα χρησιμοποιώντας έναν πανάρχαιο (ακόμη και για την εποχή τους) τρόπο, τη μονομαχία. Η κάθε πλευρά διάλεξε τον υπέρμαχό της, οι Ηλείοι το Δέγμενο και οι Αιτωλείς τον Πυραίχμη. Οι κανόνες απλοί, όποιος πέθαινε έχανε και μαζί του έχανε η ομάδα του. Αυτή η πρακτική δεν είναι μονάχα μυθολογική. Ιστορικά εφαρμόστηκε αρκετές φορές όπως στην περίπτωση του Alexander Peresvet για παράδειγμα.
Ο Δέγμενος περιγράφεται ως θηριώδης και οπλισμένος με τόξο ενώ ο Πυραίχμης μικρόσωμος με πανοπλία και σφεντόνα. Σε αντίθεση με τις ταινίες, η μονομαχία τελείωσε μέσα σε δευτερόλεπτα. Τόσα όσα χρειάστηκε ο Πυραίχμης να εξεσφενδονίσει μια πέτρα η οποία βρήκε τον Δέγμενο στο κεφάλι και τον σκότωσε. Έτσι οι Ηλείοι σεβόμενοι τους όρους της συμφωνίας, επέτρεψαν στους Αιτωλούς να εγκατασταθούν στην περιοχή τους.
Η ομοιότητα με την ιστορία του Δαυίδ και του Γολιάθ είναι παραπάνω από εμφανής. Εν τούτοις δε γνωρίζουμε για το αν αντέγραψε η μία την άλλη ή πρόκειται απλά για σύμπτωση. Η χρησιμοποίηση των σφενδονιτών άλλωστε από σχεδόν όλους τους αρχαίους στρατούς, δικαιολογεί την ύπαρξη ταυτοσήμων διηγήσεων σε διαφορετικά μέρη του κόσμου και διαφορετικούς καιρούς.
