«Τα ράσα δεν κάνουν τον παπά» είναι μία φράση που αποδίδεται στο Θοδωρή τον Κολοκοτρώνη, που την ξεστόμισε με αφορμή την ανταλλαγή ενός αιχμαλώτου καλόγερου-πολεμιστή από το στρατό του με τον επικεφαλής μιας ολόκληρης οθωμανικής στρατιάς.

Η φράση ειπώθηκε ως απάντηση στην απορία των Οθωμανών γιατί ο Κολοκοτρώνης έχοντας στα χέρια του έναν τόσο πολύτιμο αιχμάλωτο, τον «χαράμιζε» για ν’ ανακτήσει έναν και μόνο άνδρα του. Και το νόημά της, ήταν ότι η αξία του ξεπερνούσε κατά πολύ την ιδιότητά του. Σήμερα έχει ένα διαφορετικό νόημα, υποδηλώνοντας ότι η ιδιότητα που επιδεικνύει κάποιος δεν αντικατοπτρίζει απαραίτητα την αξία του.

Ο καλόγερος-πολεμιστής μπορεί ν’ ακούγεται παράξενα, όμως η ιδέα πως τα ράσα πάνε πακέτο με τ’ άρματα, δεν είναι τόσο ασυνήθιστη. Και δε μιλάω μόνο για τα καθ ‘ ημάς, βλ. Παπαφλέσσας και Σαμουήλ. Υπάρχουν παραδείγματα παγκοσμίως, παπάδων διαφόρων θρησκειών (από καλόγερους Σαολίν μέχρι Δρουΐδες) που για να χρησιμοποιήσω τη θρησκευτική έκφραση «άφησαν το Ευαγγέλιο και πιάσαν το φραγγέλιο» δεδομένων συγκεκριμμένων καταστάσεων βεβαίως.

Ένας τέτοιος ήταν και ο Alexander Peresvet ή Peresviet. Ρώσος μοναχός, που στη μάχη του Κουλίκοβο (Ρώσοι vs. Τατάρων) ακολουθώντας ένα αρχαίο έθιμο, κονταροχτυπήθηκε πριν την κυρίως μάχη με τον πρωταθλητή των απέκηδων, ονόματι Temir-Murza. Η ιστορία λέει ότι με την πρώτη σύγκρουση οι δύο πρόμαχοι αλληλοσκοτώθηκαν, αλλά ο Peresvet δεν έπεσε από το άλογο, δίνοντάς του έτσι τον άτυπο τίτλο του νικητή.

Οι μονομαχίες αυτές, επιδρούσαν πάντοτε στην ψυχολογία του λοιπού στρατεύματος, που έβλεπε το θετικό ή αρνητικό αποτέλεσμα του δικού τους μαχητή, ως οιωνό για την κατάληξη της μάχης. Στην περίπτωση των Ρώσων λειτούργησε πάντως, μιας και οι πολεμιστές του Dmitry (II) Donskoy κατενίκησαν τους υπεράριθμους Τατάρους του Mamai, αναγκάζοντας εν μέρει τη Χρυσή Ορδή (ή κατ’ άλλους το παρακλάδι της Μπλε Ορδή), να σταματήσει τη λεηλασία της ευρωπαϊκής ηπείρου.

Το σώμα του Peresvet μεταφέρθηκε στη Μόσχα κι ετάφη στην εκκλησία της Θεοτόκου, στο Μοναστήρι Σιμόνοβ.