Το Χριστούγεννο (έτσι είναι το σωστό να λέγεται) είναι προ των πυλών. Μαζί του κι όλα εκείνα που το χαρακτηρίζουν.

Δεν αναφέρομαι στη θρησκευτική του διάσταση όντας η δεύτερη σημαντικότερη στιγμή της Ορθόδοξης Χριστιανικής θρησκείας μετά την Ανάσταση κι αυτό διότι την έχει πλέον ξεπεράσει έχοντας καθιερωθεί ως μια παγκόσμια ημέρα εορτασμού της καλοσύνης και της αγάπης ανεξαρτήτως «πιστεύω» ή πεποιθήσεων.

Ούτε φυσικά στο όργιο καταναλωτισμού και διακόσμησης όπου προσπαθούμε να γεμίσουμε τα κενά τα οποία μας αφήνουν οι μεταφυσικές μας ανησυχίες με χαρτιά περιτυλίγματος και πολύχρωμα λαμπάκια. Σε τι αναφέρομαι λοιπόν; Σε Χριστουγεννιάτικα έθιμα. Πέντε από αυτά.

• Το Πουρνάρι (Ήπειρος)

Νύχτα, σκοτάδι παντού. Οι βοσκοί θέλουν να προσκυνήσουν το Θείο Βρέφος αλλά δε βλέπουν ούτε τη μύτη τους. Ένας αρπάζει κάποιο κοντινό πουρνάρι και του βάζει φωτιά. Έτσι όχι μόνο βρίσκουν το δρόμο για τη φάτνη αλλά και τα χαρούμενα τριξίματα του θάμνου που καίγεται, προειδοποιούν την Αγία Οικογένεια για τους μουσαφιρέους. Στην ανάμνηση του γεγονότος, τα παιδιά της Ηπείρου κάνουν επισκέψεις σε συγγενείς και φίλους με αναμμένα πουρνάρια σκορπίζοντας ευχές.

• Γουρουνοχαρά (Θεσσαλία)

Ακατάλληλο για Vegan. Στις 25 Δεκεμβρίου, το παραδοσιακό τραπέζι σε πολλά μέρη της Ελλάδας περιλάμβανε χοιρινό με σέλινο. Η προετοιμασία για το σφάξιμο του γουρουνιού μετατρεπόταν σε δρώμενο το οποίο ονομάστηκε γουρουνοχαρά. Σε αρκετές περιοχές της Θεσσαλίας, τα γουρούνια σφάζονται την ημέρα του Αγίου Στεφάνου στις 27 Δεκεμβρίου, απ’ όπου ο άγιος πήρε το προσωνύμιο Γρουνοστέφανος.

• Το τάισμα της βρύσης (ανά την επικράτεια)

Οι κοπέλες τα χαράματα του Χριστουγέννου (αλλού την παραμονή της Πρωτοχρονιάς), πηγαίνουν στην πιο κοντινή βρύση να κλέψουν το «αμίλητο νερό», ένα από τα δυνατότερα «μαγικά» στοιχεία της Ελληνικής παράδοσης. Όχι όμως για να μάθουν τα μελλούμενα όπως του Κλήδονα μα για να ραντίσουν το σπίτι τους μ’ αυτό. Έτσι, «καλοπιάνουν» τη βρύση ώστε να μη στερέψει το νερό της, αλείφοντάς την με βούτυρο και μέλι και την «ταΐζουν» με διάφορες λιχουδιές. Με το νερό ραντίζουν τις τέσσερεις γωνίες του σπιτιού ώστε να «τρέχουν τα καλά όλο το χρόνο όπως τρέχει αυτό».

• Τα Καρακατζόλια (Κρήτη)

Στην Κρήτη οι ερωτικές πράξεις κατά τη μέρα του Ευαγγελισμού (25 Μαρτίου) πρέπει ν’ αποφεύγεται αλλιώς μπορεί να γεννηθεί το παιδί στις 25 Δεκεμβρίου. Και τι κακό έχει αυτό εκτός από το ότι θα τρέχει το ζευγάρι Χριστουγεννιάτικα στις κλινικές; Το ότι αυτά τα παιδιά είναι Καρακατζόλια! Η κρητική εκδοχή των καλικαντζάρων δηλαδή με μια σημαντική διαφορά όμως. Το παιδί θα μεταμορφώνεται σε Καρακατζόλι κάθε χρόνο την παραμονή του Χριστούγεννου και θα ξαναγίνεται άνθρωπος την ημέρα των Θεοφανίων. Σα λυκάνθρωπος δηλαδή αλλά καθόλου cool.

• Οι Μωμόγεροι (Βόρεια Ελλάδα)

Οι Μωμόγεροι παραπέμπουν ευθέως σε προ-χριστιανικές τελετές τις οποίες συναντάμε και σε αποκριάτικες παραδόσεις. Φορούν προβιές ζώων και μάσκες «ηλικιωμένων», χορεύουν και τραγουδούν στους δρόμους των πόλεων κάνοντας ταυτόχρονα φασαρία με σκοπό να φοβίσουν τα κακοποιά πνεύματα (λέγε μας Καλικάντζαρους) που κυκλοφορούν εκείνες τις μέρες ανάμεσά μας.

Περισσότερα Χριστουγεννιάτικα, αν και όχι έθιμα, εδώ.