Με αφορμή την πρόσφατη ανακάλυψη ενός Μυκηναϊκού θραύσματος κύλικα στο Μυκηναϊκό οικισμό του Κοντοπήγαδου, στον σημερινό Άλιμο, που ίσως δείχνει μια τελετή με σκοπό να προκληθεί βροχή, θυμόμαστε πως η επιθυμία να ζητήσουμε τη βοήθεια της φύσης είναι τόσο αρχαία όσο και η ιστορία μας.
Από τους κατοίκους της αθάνατης Ελληνικής επαρχίας μέχρι τους Τάταρους στις άγριες στέπες της Μογγολίας, οι τελετές βροχής συνδέουν ανθρώπους και φυσικό κόσμο μέσω της πίστης και της κοσμοθεωρίας.
Πριν ξεκινήσουμε, θερμές ευχαριστίες στην florentiafl για τις πληροφορίες αυτού του πρώτου μέρους. Η Σελίδα σας προτείνει ανεπιφύλακτα να την ακολουθήσετε στο X (τέως Twitter).
Οι παρακλήσεις για την πρόκληση βροχής ήταν μια συνήθης πρακτική ακόμη και στους πρωτοελλαδικούς χρόνους (3200-1500 π Χ.). Η ιδιότητα του βροχοποιού ήταν ιερή και ως τέτοια ανήκε σε κάποιον πρωτόγονο θα τον πούμε βασιλιά, ο οποίος κατείχε την ικανότητα (το χάρισμα όπως θα λέγαμε σήμερα) να καλεί βροχή με μαγικές ιερουργίες.
Και φυσικά ο Δίας, ήταν ο μέγιστος βροχοποιός και ως τέτοιος τιμούνταν με πλήθος ονομάτων όπως «νεφεληγερέτης», «όμβριος», «κεραυνός» κλπ.
Ο Δίας αποφασίζει να αφανίσει το γένος των ανθρώπων. Ο Δευκαλίων (αυτός δηλαδή που έχει τη χάρη του Δία) ειδοποιείται από τον πατέρα του Προμηθέα και κατασκευάζει μια ξύλινη κιβωτό. Βάζει μέσα όλα τα απαραίτητα και επιβιβάζεται σε αυτή μαζί με την Πύρρα, τη σύζυγό του.
Ύστερα φύσηξε Νότιος Άνεμος, έπεσε βροχή και τα ποτάμια κύλησαν μουγγρίζοντας προς τη θάλασσα που υψώθηκε με εκπληκτική ταχύτητα σαρώνοντας όλες τις πόλεις στα παράλια και τις πεδιάδες. Ολόκληρος ο κόσμος πλημμύρισε εκτός από μερικές βουνοκορφές και φάνηκε πως όλα τα θνητά πλάσματα είχαν αφανιστεί εκτός από αυτούς τους δύο .
- Γι’ αυτό και οι Αθηναίοι σε περιόδους ξηρασίας τον παρακαλούσαν: ὕσον ὕσον, ὦ φίλε Ζεῦ, κατὰ τῆς ἄρουρας τῶν Ἀθηναίων καὶ τῶν πεδίων. (βρέξε, βρέξε αγαπητέ Δία στην εύφορη και στην άγονη γη των Αθηναίων).
Με την ευκαιρία, πόσοι από εσάς γνωρίζετε ότι η πρώτη κατοίκηση του λεκανοπεδίου της Αθήνας, δηλαδή το 3.500 π.Χ., έλαβε χώρα στο λεγόμενο «Παραλίσιο πεδίο» δηλαδή το πεδίο δίπλα ακριβώς από τον Ιλισσό ποταμό;
Ο συνοικισμός αυτός προϋπήρχε, χρονικά πάντα, απ’αυτόν της Ακρόπολης. Ο πυρήνας αυτού του συνοικισμού βρισκόταν στη θέση που αργότερα ανεγέρθη ο Ναός του Ολυμπίου Διός.
- Στην Αρκαδία ο Ιερέας του Δία ανέβαινε στο Λυκαίον Όρος και στεκόταν μπροστά από την πηγή Αγνώ. Προσευχόταν, έκανε θυσία και κατόπιν ανακάτευε τα νερά με ένα κλαδί βελανιδιάς, χωρίς όμως να το βυθίσει σε αυτά. Αμέσως δημιουργούνταν ένα «νεφος» το οποίο ανέβαινε στον ουρανό και μετατρεπόταν σε σύννεφα πάνω από την περιοχή. Ίσως αυτήν την τελετή να την έκανε και ο Λυκάωνας πριν πέσει σε δυσμένεια.
- Στο Πήλιο, στο Ναό του Δία Ακραίου, οι πιστοί φορούσαν δέρματα ζώων πριν ανέβουν να προσευχηθούν για βροχή. Και αυτό γιατί πίστευαν ότι έτσι θα προστευθούν από τους κεραυνούς και το χαλάζι.
- Στην Κραννώνα, κοντά στη Λάρισα, οι κάτοικοι τοποθετούσαν έναν αμφορέα γεμάτο νερό πάνω σε μια άμαξα και τον περιέφεραν μέσα στην πόλη. Όπως η άμαξα κουνιόνταν, το νερό χυνόταν ολόγυρα και μαζί με τις κατάλληλες δεήσεις από τους ιερείς καλούσαν τον Δία Υέτιο να φέρει τη βροχή που τόσο χρειάζονταν τα χωράφια τους.
Το δρώμενο ήταν τόσο σημαντικό που είχαν κόψει και νόμισμα με την αναπαράστασή του.
- Τέλος, αξίζει να αναφέρουμε και τις μάγισσες της αρχαίας Ελλάδας, ιδιαίτερα της Θεσσαλίας, οι οποίες, πέρα από τα μαγικά φίλτρα και τα ερωτικά ξόρκια, είχαν στο ρεπερτόριό τους και πρακτικές που σχετίζονταν με τον έλεγχο των καιρικών φαινομένων.
Και σχετική Βιβλιογραφία:
Rituals of Magical Rain-Making in Modern and Ancient Greece: A Comparative Approach
Magical ceremonies and the Greek farmers
Συνεχίζεται.
